İslam Dünyasında Astronomi

Türklerin Müslümanlıktan önce Şaman dinine bağlı olduklarını ve Gök Tanrı‘ya taptıklarını söylemiştik. Türkler, sayısız yıldızları, Güneşi, Ayı en büyük “Güç”ün yaratıcılığına örnek olarak görüyor, ve, ısıtan, aydınlatan, bitkilere can veren Güneş’i  bu gücün sembolü olarak kabul ediliyordu. Böyle olmakla beraber gökyüzünü incelemekten geri kalmıyorlardı. Çinliler gibi Türkler de daha o devirde gün dönümlerini tam olarak tespit etmiş, burçlara göre takvimler yapmışlardı.

Fakat Türklerin, ilmin öteki dallarında olduğu gibi astronomide de çağ açan buluşlar yapmaları, modern rasathaneler kurmaları, Batılıların yüzlerce yıl ders kitabı olarak okuyacakları eserleri vermeleri, Müslümanlığı kabul edişlerinden sonra olmuştur.

Araplar özellikle Harun Reşit zamanında, astronomiye yeni bir bakış açısı getirmişlerdi. Ptolemaios’un (Batlamyus) eserlerini de, öteki Yunan bilginlerinin eserlerini de tercüme etmişlerdi. Fakat bunları inceledikten sonra asla bağlı kalmadan hareket eden, bu bilgilerin yanlışlarını düzelterek, eksiğini tamamlayarak atılım yapan bilginler Müslüman Türklerden çıkmıştır.

Türk-İslam bilginlerinin özellikle astronomide çok başarılı olmalarının sebebini araştıran Batılı araştırıcılar mesela “Avrupa’nın üzerine doğan İslam güneşi” adlı ünlü eserin yazarı olan Alman DR. Sigrid Hunke, bunun sebebini, İslam dininin ilim yapmayı, araştırma yapmayı emredişinde, Kur’an-ı Kerimdeki âyetlerin  insanları semayı da incelemeye davet edişinde buluyor.

Kur’an-ın 88. sure ve 16-19 ayetlerinin meail şöyledir: “onlar semaya dikkatle bakmıyorlar’mı? Semanın ve dağların nasıl yaratıldığını araştırmıyorlar’mı?” Astronomi Müslümanlar için dini bir anlam taşıyordu.  yıldızların, Güneşin, Ay’ın seyir ve hareketleri, Allah’ın mutlak kudretinin açık bir deliliydi. İnsanlık yıldızlar ilmi sayesinde Allah’ın bir olduğunu, eşsiz büyüklüğünü, sonsuz gücünü ve eserinin mükemmelliğini  daha açık olarak kavrayabiliyordu.