Alabalık

Alabalık Fotosu

Som [ya da somon] balığıyla birlikte alabalıkgiller [ Salmonidae] ailesini oluşturan yaklaşık on beş balık türünün ortak adı.

Soğuk ya da ılıman göller ile hızlı akan ırmaklarda yaşayan bu türlerden, aslında alabalık denince akla gelen tür, deniz alabalığı ya da denizalası da denen gerçek alabalıktır. [Salmo trutta]. Alabalıklar eskiden yalnızca Kuzey yarım kürede yaşarlarken, av hayvanı  ve besin olarak büyük bir ticari degere ulaşınca, Güney yarıküredeki bir çok bölgede de yetiştirilmeye başlanmışlardır. Çogunun tatlı su balıgı olmasına karşılık, bazı türleri ırmak kaynaklarına yakın bölgelerde yumurtalarını döktükten sonra denizlere göç ederler. Genellikle 10°C-18°C’ın altındaki suları yeğlerler.

Alabalığın uzunca sayılabilecek, özelliği olmayan bedeni yanlardan sıkıştırılmış gibi, yumuşak ve kaslıdır. Koltuk ve karşılıklı yüzgeçleri dikensizdir. Koltuk ve her bir karın yüzgecinin tabanındakiler dışında bütün pulları küçüktür.

Alabalıklar yaşlandıkça, beslenme biçimleri degişir. Yumurtadan yeni çıkmış ya da yeni yavru balıklar, çoğunlukla sudaki sinek lavralarıyla beslenirler. Büyüdükçe sinek yemeye başlarlar. Yetişkin durumdayken küçük balıklarla, karides ve kanatlı böceklerle beslenirler. Bir çok dişi ve erkek alabalık, olgunlaştıktan sonra [3 ya da 4 yaşındayken] yumurtlamak için, yumurtadan çıkıp dünya ya geldikleri yere dönerler. Türlerin çoğu, akarsuda ilkbaharın başlarında çiftleşir. Dişi alabalık yumurtalarını çakıl ve kum kaplı dipte kuyruguyla karıştırıp açtığı çukura serer. Hemen yakınlardaki erkek de, 40 gün sonra açılacak olan yaklaşık 200 yumurtayı döller. Tek bir dişi bir mevsimde 10 000 kadar yumurta yumurtlayabilir. Yumurtadan çıkan alabalık yavrularının % 90’ı ilk 3 ya da 4 ay içinde, daha büyük balıklara av olurlar.

En tanınmış ve en çok avlanan türlerden biri olan gökkuşagı alabalığın çogunun ana yurdu Amerika’nın Büyük Okyanus kıyılarındaki dereler olan bir çok biçimi vardır. Adı bedeninin yanlarında boylu boyunca uzanan kırmızı kuşaktan kaynaklanır.

 Türkiye’de yaşayan başlıca alabalık çeşitleri arasında, Çıldır gölünde ve Dogu Karadeniz’e dökülen sularda yaşayan Salmo truua labrax , Uludağ’daki derelerde, Sapanca gölünde ve Ege’deki göllerde yaşayan Salmo trutta macrostigma , Abant gölünde yaşayan Salmo trutta abanticus sayılabilir. Yakın dönemde, özellikle İstanbul yöresinde alabalık üretimine başlanmıştır.