Ankara savaşı ve sebepleri

1370 yılında Belh şehrinde hükümdar  ilan edilen Timur, kısa zamanda İran,  Kafkasya, Irak  ve  Azerbeycan’ı  alarak,  Osmanlı Devleti’nin sınırlarına  iyice yaklaşmıştı.

Yıldırım Beyazid‘in, Anadolu Türk birliğini kurmak amacıyla  beylikleri ortadan kaldırması,  Kadı Burhaneddin Devleti  topraklarıyla  Malatya’yı  alması,  Osmanlılar ile  Timur’u  komşu hale getirmişti. Çin üzerine sefere çıkmayı  düşünen Timur, geride Osmanlılar ve Memlükler gibi güçlü devletler bırakmak istemiyordu.

Timur,  1393-1394  yıllarında, Anadolu’nun doğusunda ve Irak’ta  faaliyette bulunduğu sırada,  Anadolu Beylikleriyle temas kurarak,   onları iteate çağırmış   ve çoğundan olumlu cevaplar almıştı.  1399   yılında  Osmanlıların,  Malatya ve Elbistan’ı almaları Memlükler ile  aralarının açılmasına  sebep olmuştu.  Bu durumu yakından izleyen Timur,  her iki düşmanını ortadan kaldırmak için  zamanın geldiğine karar verdi.  1400 yılında  Azerbeycan’da  kışlayan Timur’un yanına gelen  Anadolu Beyleri,  bağlılıklarını bildirip,  Anadolu’ya  sefer için  Timur’u  kışkırtmaya başladılar.  Bu arada Timur’un önünden kaçan Karakoyunlu hükümdarı  Kara Yusuf ile Celayirli hükümdarı  Ahmet Celayir’de,  Yıldırım Beyazid’e sığınmışlardı.  Timur,  bu iki hükümdarın kendisine teslim edilmesini istedi.   Yıldırım Beyazid,  bunu kabul etmedi. Bu olay,  Yıldırım Beyazid ile  savaşmak amacında olan  Timur için yeterli bir sebep oldu. İki hükümdar arasında sert mektuplar yazıldı.

Timur’un istekleri:

Timur 1400 yılında Anadolu’ya girdi ve Sivas’ı aldı. Timur’un Sivas’a geldiğini öğrenen Yıldırım Beyazid, hazırlıksız olduğundan karşılık veremedi. Kayseri’ye gelerek  durumu inceledi ve savaşı kendi topraklarında yapmayı uygun gördü. Yıldırım Beyazid  bu seferi sırasında  Sivas’a karşılık, Timur’un elinde bulunan  Erzincan ve Kemah’ı aldı. Erzincan valisi Mutaharten’i rehin alarak  Bursa’ya götürdü. Böylece iki Türk hükümdarının arası iyice açılmış oldu.

Başta,  Sadrazam Çandarlızade Ali Paşa olmak üzere, devlet adamlarının çoğu savaşa karşıydılar. Bunlar,  Yıldırım Beyazid’i,  anlaşma ortamı  yaratacak bir mektup göndermeye ikna ettiler. Ancak Timur’un anlaşmaya niyeti yoktu.  Son olarak Yıldırım Beyazid’den şu isteklerde bulundu.

1: Kemah kalesinin Mutaharten’e  verilmesi.

2: Şehzadelerden birinin kendi yanına gönderilmesi.

3: Bağlılık işareti olarak kendisine gönderilecek olan külah ve kemerin  kabul edilmesi.

4: Anadolu Beylerinden alınan yerlerin eski sahiplerine verilmesi.

5: Kara Yusuf ve Ahmet Celayir’in teslim edilmesi.

6: Timur adına hutbe okunması ve para bastırılması.

Görüldüğü gibi,   savaşa sebep olan olayların başında, Timur’un anlaşma kabul etmez tutumu gelmektedir. Timur’un çocukları arasında,  Yıldırım Beyazid’in hayranları olduğu gibi,  Hırıstiyan dünyası ile sürekli savaşan böyle bir hükümdarla  savaşılmasını istemeyenlerde vardı.

Ankara Savaşı:

1402  yılında Timur, Anadolu’ya girince,  Yıldırım Beyazid harekete geçti.  Osmanlı ordusu Ankara önlerine geldiğinde, Timurda Sivas’a yürüdü. Yıldırım Beyazid,  Timur’un Sivas’ta olduğunu öğrenince,  savaşı Akdağ madeni yöresinde yapmak istedi. Burada,  genellikle  ağır  süvariye sahip olan Timur’un başarılı olma şansı azdı. Timur, Sivas ve Tokat yöresinde savaşmanın tehlikeli olduğunu görünce,  Kayseri’ye geldi.  Rahatca savaş yapabilecek meydan  bulması gerekiyordu. Orta Anadolu’da  ilerleyerek, Ankara’ya geldi ve şehri kuşattı.  Yıldırım Beyazid,  Timur’u  zor bir durumda yakaladı.  Şehzadeler ve  kumandanlar,  hemen hücuma geçilmesini istedilerse de,  Yıldırım Beyazid, mertce savaşmak istedi ve Timur’un bu güç durumundan yararlanmak istemedi.

İki ordu, Ankara’nın Çubuk ovasında karşılaştı. Savaşın ilk anlarında Osmanlı kuvvetleri duruma hakimdiler.  Timur,  zor anlar geçirmeye başlamıştı. Ancak,  savaşın ilerleyen saatlerinde,  Karatatarlar ile Anadolu tımarlı sipahilerinin  ihanet etmesi sonucu,  Osmanlı ordusu çözülmeye başladı. Yıldırım Beyazid,  geri çekilme önerisini kabul etmedi. Çandarlızade Ali Paşa, şehzade Süleyman Çelebi ile birlikte  savaş meydanını terk ederek  Bursa’ya geldi.  Mehmet Çelebi’de, kuvvetleriyle savaştan çekildi.

Çataltepe’ye çekilen Yıldırım Beyazid,  yanındaki az bir kuvvetle  mücadele ediyordu.  Karanlık bastığında, ismine yakışır bir sürat ve cesaretle etrafındaki kuşatmayı  yarmaya başladı. Bu sırada atı bir taşa çarparak  yuvarlandı.  Arkadan gelen Timur’un askerleri yakalayarak esir aldılar.

Timur,  Ankara Savaşı’ndan sonra Kütahya’ya geldi. Karaman,  Germiyan,  Aydın,  Saruhan,  Menteşe ve Hamitoğulları beyliklerini  yeniden kurdu. Kütahya’dan sonra Ege sahillerine inip İzmir’i aldı. Sekiz ay Anadolu’da kalan Timur,  gittiği her yere Yıldırım Beyazid’i de götürdü.  Son derece gururlu bir insan olan Yıldırım Beyazid, esarete dayanamadı. Bazı kaynaklara göre  yenilgiyi kabul  edemeyerek,  yüzüğünün içinde taşıdığı zehiri içip  kendini öldürdü, bazı kaynaklara göre ise  hastalanarak öldü Mart 1403.

Ankara Savaşı’nın sonuçları:

Ankara Savaşı,  Osmanlılar için  yıkım olmuş  ve çok acı sonuçlar  vermiştir. Bu savaştan sonra,

1: Balkanlarda toprak kaybedildi  ve savunma durumuna geçildi. Arnavutluk boşaltıldı.

2: Yıldırım Beyazid zamanında  çökmesi beklenen Bizans,  bu savaştan sonra biraz daha yaşama şansı buldu.

3:  Timur’un geri çekilmesinden sonra, Yıldırım Beyazid’in çocukları arasında taht kavgası başladı.

4: Karesioğulları ve Eşrefoğulları hariç olmak üzere, Anadolu Beyliklerinin yeniden kurulması ile, Anadolu Türk birliği bozuldu.

5: Timur’un çekilmesinden sonra, Anadolu’nun  doğusunda güçlenen Akkoyunlular, Osmanlıları tehdit etmeye başladılar.

Beyazid’e ait kitabe ve vakfiyelerde kendisinin ve babasının isimlerinin başına “sultan” ünvanı, sonlarına da “han” ünvanlarının konduğu  görülmektedir. Beyazid,  Bursa’da Kazruni derbişlere ait derğah, imaret, medrese, han,  köprü, darüşşifa, zaviyeler  ve ünlü Ulucami’yi yaptırmıştır.