BEŞ HECECİLER

Beş Hececiler

Milli edebiyat döneminde konuşma dili ve hece ölçüsüyle, halk edebiyatı nazım birimine (dörtlük) ve nazım biçimlerine (koşma) uygun şiirler yazan Orhan Seyfi (Orhon), Enis Behiç (koryürek), Yusuf Ziya (Ortaç,), Halit Fahri (Ozansoy) ve Faruk Nafiz (çamlıbel) tarafından oluşturulan topluluk (Hecenin beş şairi ya da hececiler denir). Tanzimat’tan sonra edebiyatın biçim ve içerik bakımından yerlileştirilmesi ve ulusallaşması sonucunda bazı girişimlerde  bulunulmuş, ama bu girişimler bir akım ya da gelenek oluşturacak ölçüde etkili olamamıştı. XIX2yy’ın sonlarında Mehmet Emin (yurdakul), konuşma diliyle ve hece ölçüsüyle yazılmış toplumcu-ulusçu şiirlerini Türkçe şiirler (1899) adlı kitabında toplayarak bu konuda ilk ciddi adımı attı; Ömer Seyfettin ve arkadaşlarının Selanik’te çıkarttıkları Genç Kalemler (1911) dergisi de konuşma diline dayalı yeni bir edebiyat dilini kurma  görevini üstlendi. Bu arada Ziya Gökalp, ulusal dilin İstanbul Türkçesi olduğunu ileri sürüp, dilde Türkçülüğün ortaya koyarak (Türkçe eş anlamları bulunan yabancı sözcükler atılacak; yeni sözcük ve terimler  halk dilinde aranacak; yaşayan kök ve eklerden yeni sözcükler türetilecek; vb.), ulusal edebiyatın, ulusal ölçüye ve halkın sanat yapıtlarına yönelinmesiyle oluşturulabileceğini savundu ve bu görüşlere uyan yapıtlar yayınladı: Kızıl Elma (1915); Yeni Hayat (1918); Altın Işık (1923). O sıralarda kurulan Türk ocağı derneği’ne Türkçülük ideolojisini benimseyenler girmeye başladılar ve Türk yurdu, Yeni mecmua,  Milli Mecmua’da,    Büyük mecmua, hece ve konuşma diliyle yazılmış ulusçu şiirler yazılmaya başlandı.

Ziya Gökalp’ın çağrısı ve özendirmesiyle harekete geçen Orhan Seyfi, Enis Behiç, ve Yusuf Ziya’ya çok geçmeden Halit  Fahri ve Faruk Nafiz’in katılmasıyla beş hececiler topluluğu ortaya  çıktı. Topluluk üyelerinin ürünleriyle Türk şiiri İstanbul sınırlarını aşmaya başladı; kişisel gözlem ve izlenimlere dayanılarak , Anadolu insanının sorunları . Anadolu’nun doğal güzellikleri dile getirilmeye çalışıldı.

Yiğitlik ve sevgi şiirleri ile tiyatro yapıtlarında da hece ölçüsünü, konuşma dilini kullanan Beş hececiler’in, yeni Türk şiirine en büyük katkıları, şiir dilini özleşmesi geleneğinin başlatmaları olmuştur. Cumhuriyet edebiyatı döneminde de şiirlerini değişik içeriklerle geliştirmeye şalışan Beş hececiler’in etkiledikleri başlıca ozanlar arasında Ahmet Hamdi Tanpınar, Necip Fazıl Kısakürek, Behçet kemal Çağlar, Ahmet Kutsi Tecer,  Ahmet Muhip Dıranas, Cahit Sıtkı Tarancı  sayılabilir.