Cemil Bey, Tamburi

Cemil Bey Müzisyen

Türk bestecisi, tambur ve kemençe virtüözü (İstanbul, 1871 – İstanbul, 1916). Çok küçük yaşta babasını yitiren cemil bey, amcasının gözetiminde öğrenim gördü. On yaşında keman ve kanun çalmayı öğrenip (ilk kuramsal müzik bilgilerini ağabeyinden aldı), çok geçmeden tambur çalmaya başladı.  12 yaşında iken tambur çalışındaki ustalıkla dikkati çekti. Tamburi Ali Efendi, kemençeci Vasil gibi ustalardan yararlanmakla birlikte, büyük ölçüde kendi kendini yetiştirdi. onsekiz yaşına geldiğinde, Türk müzik tarihinde “esi görülmemiş” bir tambur virtüözü olarak benimsendi. Mülkiyeyi bitirerek Hariciye vekaletinde çalışmaya başladıysa da, geçimini daha çok sanatı ile elde etti. Tamburdaki ustalığının yanı sıra, kemençe ,lavta, viyololonsel gibi çalgıları da aynı ustalıkla çalan Cemil Bey, zamanın tanınmış  müzikçileri ile ve tek başına konserler vermiş, plaklar doldurmuştur. Plaklarının çoğu müzikselliği yüksek taksimlerden oluşmaktadır. Toplam 36 bestesinin 20’si çalgı müziğinin çeşitli biçimleridir; geri kalan 16’sı şarkılarından oluşmaktadır. Başlıca yapıtları arasında Ferahfeza Peşrevi, Ferahfeza Sazsemaisi, Şedaraban Sazsemaisi, Hicazkar Sazsemaisi, Muhayyer Sazsemaisi, Nihavebde Longa, Çeçen kızı (hüseyni oyun havası, Feryat ki Feryadıma İmdat Edecek Yok (şehnaz şarkı), Görmek İster Gözlerim Her Dem Seni (hüseyni şarkı), vb sayılabilir.

CEMİL BEY VE TAKSİM FORMU

Cemil bey, genç yaşta edindiği ününü bestelerinden çok, tambur çalma tekniğinde yaptığı devrime borçludur. Gerçekten de tambur çalma sanatı açışından  Cemil Bey, bir dönüm noktasıdır. Kemençede gösterdiği başarısı da tamburdan aşağı değildir.Bestelerinin aşağı yukarı tümü, özellikle Sazsemaileri  üstün yapıtlarıdır ama, bestecilik açısından çok verimli olmayan Cemil Bey, gücünü özellikle taksimleri ile ortaya koymuştur: 150’yi aşkın  plağının 80 kadarında, her biri bir konçerto sayılabilecek  tambur, yaylı tambur, kemençe, lavta ve viyolonsel taksimleri yer alır. Cemil Bey’le taksim formu büyük önem kazanmış, ama daha sonra ki dönemlerde bir çok müzikçinin onu taklit etmesine karşın, hiç biri onun kadar kusursuz taksimler gerçekleştirememişlerdir.