Yivli topların icadı

Yatık mermi yoluyla atış yapan,  çapı yalnız 20 mm  ve daha büyük olan silahlara “top” yatık ve  dik mermi yoluyla atış yapanlara da “obüs” denir.  Bugünkü top ve tüfekleri ilk şekliyle bulanlar Müslümanlardır.  Tarihi kayıtlara göre ilk top 1205 tarihinde, Afrika’da Mahedra şehri kuşatmasında  Yabud isimli bir Müslüman  komutan tarafından kullanılmıştır. Köprülü Kütüphanesi, 1122 numarada kayıtlı Halkulvad’da  ve Divan-ı Lügat’it Türk’de   barutu ve  topu ilk defa kullananların  Türkler olduğu  hakkında  detaylı bilgiler verilmektedir.

Barut, doğuda  Hataylı Türkler tarafından icad edilmiştir.  Yine orada   icad edilen tüfek yavaş yavaş batıya geçmiştir.  Müslümanlar tüfeği  de geliştirerek topu icat etmişlerdir. İlk toplar ağaçtan yapılıyor, üstleri demir tellerle  çemberleniyordu. Top, gelişmesini ise Osmanlılara borçludur. Fatih‘in  Edirne’de  döktürdüğü toplar, İstanbul surlarını  yerle bir edecek kadar azametliydi.  Fatih, devrinin en büyük ve en ağır “yuvarlak”  mermi atan  toplarını döktürmüş  ve onları İstanbul surlarının önlerine kadar getirmeyi başarmıştır.

Namlusu iki parçadan meydana gelen Fatih’in  bu topu bir harikaydı. Bu top  sonradan Sultan Abdulaziz  tarafından İngiliz Kraliçesine hediye edilmiş ve bir ingiliz silah müzesine konmuştur. Fatih’in bu topun  namlusunu  iki parçadan  yaptırmasının sebebi topun kolayca taşınabilmesi idi.  Top kullanıldığı zaman yivli olan namlu parçaları  birbirine geçerdi. Topun ağırlığı 22 ton gelmekteydi  ve 500  kiloluk  taş yuvarlakları  kolayca  atabiliyordu.  Avrupa en gelişmiş  zamanlarında bile  böylesine bir top döktürmemişlerdi.

Yavuz‘un 20 ton ağırlığında,  7,5 metre uzunluğunda, 25 santim  çapında  deniz toplarına benzeyen  topları san’at ve fen adamlarını,  top mütehassızlarını  hayrete düşürecek  derecededir.  Tunç yerine  demirden dökülen  bu topun  nasıl yapıldığı hala bilinmemektedir.  Topun bir özelliği de, 17 helezoni yive sahip olmasıdır.  İlgili kitaplar  yivli topların 1867’de Almanlar tarafından icad edildiğini yazmaktadırlar. Halbuki askeri müzedeki  Yavuz’un toplarını görenler,  bunun 500 sene önce Osmanlılar tarafından icad edilip kullanıldığını anlarlar.

Kırım savaşında Hafız Paşa  isimli bir Osmanlı paşası şeş haneli ve yivli toplar yaptı. Bu topları Erzurum’da gören Fransız ve İngiliz subayları  Avrupa’ya dönünce aynı şekilde toplar döktüler.  Avrupalılar  ancak bundan sonra  yivli helezonik  toplar yapmayı başarabildiler.

Sultan Selim, Mısır’ı alırken   denizin yüzünde  ve karada 40-50  defa  seken ve her sekişinde  patlamalar yaparak  yeri göğü inleten toplar  yaptırmıştı. Osmanlılar toplu tabancalar  gibi  on gözlü rovolver toplar bile yaptılar ve başarıyla kullandılar.